Bi Çiftlik Macerası

 Uzun Yıllara Dayanan Bir Hayal

Çiftliklerin pedagojik ortam olarak kullanıldığı yaratıcılık temelli eğitim uygulamalarının ilk girişimi yaklaşık 20 yıl öncesine dayanır. Hatta bu dönemi sevgili Mehtap Doğan “drama çiftliği” ismi ile belgesel bir yapım olarak da kayıt altına almıştır.

Aradan uzun bir zaman geçtikten sonra bu hayalin tekrar canlanması, Bi’oyunkur’dan sevgili ortağım Ufuk’un, Doğan çiftliğiyle (Çekmeköy-İstanbul) yolumun kesişmesini sağlamasıyla gerçekleşti.  

Harika sıfatıyla tanımlayabileceğim bu çiftlikte ahır hayvanları, ağıl hayvanları, kümes hayvanları, kediler, köpekler oldukça keyifli bir ortamda birlikte yaşıyorlar. Çiftlikte gerektiğinde kapalı alanda çalışmaya müsait kış bahçesi, açık alanda masalar, yeşil ve ağaçlık alanlar gerçekleştirmek isteyebileceğiniz pek çok çalışmaya zemin oluşturuyor.

İşte bu heyecan verici uygulama alanında ben de ilk demo çalışmamı 21 Kasım Pazar günü gerçekleştirdim.

Profesör ve Bizimkiler - Çocukların Oynayacağı Oyunlar

Çocuklar gizlice Süleyman amcanın temizlik eşyalarıyla müzik yapıp eğlenirken kapıcı Süleyman amcanın azarlayan sesini duyup müziği keserler. Şaşırıp yakalanmış hissine kapılırlar. Süleyman amca onları tekrar azarlar ve çocuklar sıkıntıyla cevap verirken eşyaları da bırakırlar.

Süleyman Amca      : Hey sizi gidi küçük yaramaz çocuklar sizi yine ne yapıyorsunuz benim eşyalarımla. Bırakın çabuk onları. Onlara zarar gelirse işimi yapamam ki! Çabuk oyalanmayın bırakın hadi. Hala oyalanıyorsunuz çabuk olun. Bir daha eşyalarımı gizlice alıp oynarsanız sizi anne babalarınıza şikayet ederim ve bu sizin için hiç de iyi olmaz. Ha ha ha!

Çocuklar                : Of Süleyman amca ne olur oynasak yemedik ya eşyalarını.

Süleyman amca      : Bir de cevap veriyorlar. Çok terbiyesiz oldu bu yeni nesil. Ah ah bizim zamanımızda böyle miydi? Büyüklerimize saygı duyardık bir şey dedikleri zaman… Ah! Sizi gidi terbiyesiz çocuklar sizi eşyalarımı daha kibar geri verebilirsiniz.

Çocuklar eşyaları Süleyman amcanın kafasına atıp bahçeye çıkarlar.

İçeri üç çocuk girer. Canları sıkılmış çocuklara bakarlar.

Dışardan gelen Çocuk 1    : Bakın arkadaşlar orada bizim siteden abiler var.

Dışardan Gelen Çocuk 2   : Hadi onlarla oyun oynayalım.

Yanlarına giderler.

Dışardan Gelen Çocuk 3   : Oyun oynayalım mı?

Çocuk 3                  : Sizinle mi!

Dışardan Gelen Çocuk 3   : Evet.

Çocuk 4                  : Siz küçücüksünüz. Sizinle oyun falan oynamayız biz.

Dışardan Gelen Çocuk 2   : Neden?

Çocuk 2                  : Bebeksiniz siz.

Çocuk 1                  : Hadi gidin yanımızdan.

Dışardan Gelen Çocuk 2   : Hadi gidelim arkadaşlar.

Dışardan Gelen Çocuk 1    : Hadi arkadaşlar gidelim. Her zamanki oyun arkadaşımızla oynayalım.

Yasemin'in Rüyası - Çocukların Oynayacağı Tiyatro Oyunu

 

1.Sahne    

Bilge        – Canım çok sıkılıyor.

Damla      – Neden? Yine mi okul?

Bilge        – Evet… Ne yazık ki!

Berkay     – Ya şimdi oyun zamanı arkadaşlar… Boşverin okulu

Çisem      – Sus Berkay … Merak ettim ne olmuş, anlatsana Bilge.

Bilge        – ( Ağzını açar.)  Aaaaa

Setkar      – Tamam ama uzun olmasın. Bugün rekor günü.

Bilge        – Derste yine uykum geldi, uyuyup kaldım sırada.

Berkay     – Saçma. Uyudun mu? Ben derste hep bir şey atıştırırım.

Damla      – Öğretmen kızmıyor mu?

Berkay     – (Gülerek) Görmüyor ki. O sağa dönünce bir lokma, sola dönünce bir lokma, arkasını dönünce kek bitmiş oluyor

Çisem      – Off … çok sıkıcı… Ben de bir şey var sanmıştım.

Setkar      – (Berkay’a doğru) Artık başlayalım şu oyuna.

Çisem      – Evet artık başlasın.

Damla      –  (Kızlara dönerek) Kızlar dün çok güzel bir toka aldım.

Kitap Tavsiyesi - Dijital Dünyada Çocuk Büyütmek

Krısty Goodwın'in kaleme aldığı Dijital Dünyada Çocuk Büyütmek isimli kitabı okuduğunuzda bugünün koşullarında çocuk büyütmek ile ilgili çok yararlı bilgiler bulacaksınız.

1.Çocukların medyada zaman geçirme süreleri,

2.Tekno suçluluk kavramı ve bu kavramın düşündürdükleri,

3.Dijştal dünyanın potansiyel tehlikeleri ve çocuğun yetişmesindeki yedi temel faktör üzerinden incelenmesi,

Bir Onsekiz Hikayesi

Aşağıdaki metin, okullarda 18 Mart Çanakkale Şehitleri Anma günü etkinliği için sahne gösterisi hazırlayan gençlerin yararlanması için paylaşılmıştır.

Yaşlı bir adam gazete okumaktadır. Bir süre sonra gazetesini bırakır ve gözlüklerini çıkartarak göz yaşlarını siler. Yanında genç bir çocuk vardır ve psp oynamaktadır.

GENÇ: Neyin var dede?

DEDE: Son gazimiz de vefat etmiş.

GENÇ: Aman dede buna mı üzülüyorsun. Zaten çok yaşlanmıştır.

DEDE: Elinizdeki bilgisayarlar sizin bütün duygularınızı, insanlığınızı emiyor evlat.

GENÇ: Dede gene başlama.

DEDE: Sen bu toprağın bir karışının bile nasıl savunulduğunu biliyor musun?

GENÇ: Biliyorum dede şimdi yine bana Çanakkale’yi anlatacaksın.

DEDE: Sen Çanakkale deyince ne anlıyorsun ki.

GENÇ: Birinci dünya savaşında Çanakkale’yi düşmanlar geçemeyince savaş uzamış.

DEDE: Evet size öğretiyorlar her şeyi ama sadece sayılarla. Ve fayda, zarar hesapları ile. Savaş demek, insan demektir. İnsanın olmadığı yerde savaş olmaz evlat. İnsanın olduğu yerde ise kazanılandan, kaybedilenden fazlası vardır.

Oyuncakların Hikayesi - Çocukların Oynayabileceği Tiyatro Oyunu

      1.    Sahne

 

(Bir yükseltide oyuncaklar hareketsiz durmaktadırlar. Bir süre sonra içeri Elek girer.)

 

Elek                            : Yaşasın derslerim bitti. Artık oyuncaklarımla oynayabilirim. Merhaba güzel Barbie seninle alışverişe çıkalım mı? Yoksa Örümcek Adam’la mı oynasam? Belki de buradaki Yumoş ile oynamalıyım. Kararımı veremedim Şirine. Sen de bize katıl istersen, yanımıza Süpermen’i de alalım ve beşimiz de oynayalım. En iyisi hepinizle birlikte oynamak.

Baba                          : (Sesi dışardan gelir.) Elek kızım nerdesin? Kızım Elek, beni duyuyor musun?

Elek                            : Buradayım baba.

Baba                          : Hadi kızım alışverişe çıkıyoruz.

Elek                            : Ama baba! Ben daha yeni oynamaya başlamıştım.

Baba                          : Dönünce oynarsın kızım.

Elek                            : Baba lütfen!

Baba                          : Hadi bizi bekletme de hemen yanımıza gel. Bak sana bir sürprizim var.

Elek                            : Sürpriz mi? Hemen geliyorum baba.

(Oyuncaklarına döner) Siz beni burada bekleyin ben hemen dönüyorum, tamam mı?

 

(Elek çıkar.)

Oyun İyi Gelir - Bioyunkur Sosyal Kapsayıcılık Projesi

Pandemi sürecinde keşfimiz

Bioyunkur pandemi sürecinde kurulmuş bir girişimdir. Bu dönemde zorunlu olarak evde zaman geçiren ve evde geçen bu zamanı iyi değerlendirmek için rehberlik ihtiyacı duyan çocuklar Bioyunkur ailesine katılmıştır. Mekanizmamız temelde evi bir deneyim-oyun alanı olarak değerlendirip, evdeki pek çok oyuncak olmayan eşyayı oyun kurma deneyimine çeviren hibrit bir programdır. Dijital aygıtların buluşma aracı olarak kullanıldığı, bazı web.2 araçlarının sağlıklı oyun kurma için araçsallaştırıldığı bu hibrit program sayesinde, çocuklar bu süreçte evlerinde de keyifli ve yararlı zaman geçirdiler.

Pandemi süreci bize bir gerçeği de gösterdi: Çeşitli nedenlerle hastanelerde veya evlerinde uzun süre tedavi gören, hastalıkları veya engelleri nedeni ile evden çıkamayan çocuklar da var. Bu çocuklar sadece pandemi sürecinde değil her zaman sağlıklı oyuna ulaşmada sorun yaşayabiliyor. Fark ettiğimiz bu gerçek üzerine, bu çocuklara online sağlıklı oyun oynatma deneyimimizi ulaştırmayı planladık. Böylece oyun iyi gelir sosyal kapsayıcılık programımıza Haziran 2021’de başladık.

Ormandakiler ve Avcı - Anaokulu Çocukları İçin Mini Oyun

1.bölüm

(Oyun açılış müziği ile ormanda birlikte yaşayan canlılar teker teker girer ve kendilerini tanıtırlar.)

Minik Maymun        : Merhaba benim adım………. Ben bu oyunda Minik Maymun rolünü oynayacağım.

 

Pamuk Tavşan       : Merhaba ben………. Bu oyunda Pamuk Tavşan rolünü oynayacağım.

 

Yavru Kurt              : Benim adım……….. Ben bu oyunda Yavru Kurt rolünü oynayacağım.

 

Zıp Zıp Sincap        : Merhaba benim adım……… . Bu oyunda Zıp Zıp Sincap rolünü oynayacağım.

 

Süslü Ceylan                    : Merhaba benim adım da……….. Ben de bu oyunda Süslü Ceylan rolünü oynayacağım.

 

Meraklı Kedi           : Durun ben de varım……….. Ben bu oyunda Meraklı Kedi rolünü oynayacağım.

 

Uykucu Ayı             : (Esneyerek konuşmaya başlar.) Ben……... Ben bu oyunda Uykucu Ayı rolünü oynayacağım.

 

Korkak Aslan                    : (Etrafa bakarak konuşur.) Merhaba benim adım……….. Ben de bu oyunda Korkak Aslan rolünü oynayacağım.

 

(Hepsi repliklerini söyledikten sonra yatar.)

Tuna'nın Yolculuğu

 Aşağıdaki yazı Bioyunkur web sayfası blogu için yazılmıştır.

Bi’oyunkur Mayıs 2020’de kuruluş sürecine başladı. Oyunbazlarımızla gerçek anlamda başlangıcımız ise Kasım 2020’dir. Bu gerçek başlangıcımızda ilk oyunbazlarımızdan birisi de Tuna (7 yaş) oldu. Bu yazıda da oyunlaştırma sürecimizin tüm adımlarını başından yaşayan Tuna’nın öyküsünü kendi ve ailesinin izni ile anlatmaktayım.

Haftada iki gün gerçekleştirdiğimiz düzenli oyun buluşmalarımızda Tuna neredeyse görüşme gün ve saatini hiç aksatmadı. Bu disiplini ve hızı sayesinde de oyunbazlar kulübüne giren ilk üyelerimizden biri oldu.

Erken Dönem Çocuklarla Oyun Çalışmalarım

 Bu yazı erken çocukluk döneminin 3 ile 6 yaş arası diliminde oyun temelli çalışmalarda hangi hedeflerle ve neler yaptığımı açıklamak için yazılmıştır.

Erken çocukluk gelişimi çocukluğun ilk yıllarından başlayarak ilkokula kadar olan süreyi kapsar. Bu dönem zihinsel ve fiziksel gelişimin son derece hızlı olduğu ve kişinin ileriki yaşamına ilişkin birçok yapı taşının oluştuğu ve şekillendiği zaman dilimine karşılık geliyor.

Çok iyi biliyoruz ki son derece hızlı gelişen fiziksel ve zihinsel gelişimde oyunun yeri çok önemlidir. Sağlıklı oyun oynayan çocuklar hem okul süreçlerinde hem de hayatları boyu güçlü temeller üzerine kişiliklerini inşa etmiş olur.

Afacanlar İzci Kampında - Çocukların Oynayabileceği Çocuk Oyunu

Ön oyun ikili sahneler

1. Afacan      : (Telefonda konuşmaktadır.) Ne var anne, yine ne oldu? Tamam sen merak etme terli terli su içmem…. Tamam anne tamam ormanda tek başıma yürüyüş de yapmam…. Anne saçmalıyorsun ama!.. Peki anne peki! Yağmur yağarsa ağaç altında da durmayacağım. Anne kapatıyorum son ders başlayacak.

2. Afacan      : Alo anne benim…. Şimdi niye aradım biliyor musun?.... Bedava kontörüm var konuşmak için aradım….Ders mi? Of anne bu kontörlerimle şimdi konuşmazsam bir daha ne zaman konuşacağım. Kampta telefon çekmiyormuş ki. Gelince de bu ay bitmiş olacak. Tamam anne tamam, kapatıyorum… Ben de seni seviyorum anne. 

3. Afacan      : (Kavga ederek girer.) Hep bana bunu yapıyorsun. 

4. Afacan      : Bana mı dedin?

3. Afacan      : Evet. Seninle telefonda konuşulmuyor canım.

4. Afacan      : Öyle mi canım. 

3. Afacan      : Öyle canım.

4. Afacan      : Ben de seninle teneffüslerde telefonla konuşmayacağım.

3. Afacan      : Ben sana mesaj bile atmayacağım.

4. Afacan      : Ben sana tek bile yapmayacağım. (Çıkarlarken ismi ile seslenir.)………………….

3. Afacan      : Efendim. 

4. Afacan      : Neyse şimdi barışalım. Kampta telefonlar çekmiyormuş. Zaten canımız çok sıkılır, gelince birbirimize küseriz.

3. Afacan      : Tamam.

Ormandaki Sürpriz Konuk - Çocukların Oynayabileceği Çocuk Oyunu

 Aşağıdaki oyunu ilk olarak 2006 yılında Konak Kültürevinde tiyatro eğitimi alan yaş ortalaması 7 olan minik oyuncularımla oynadım. Sonrasında bu oyunu öğrenci grupları okullarında bitirme projesi olarak, amatör tiyatrolar ve çocuklarla tiyatro çalışan pek çok drama öğretmeni sahneye koydu. Keyifli ve çalışması kolay bir oyun. Alkışınız bol olsun.

(Orman görünümü. Ortada büyük bir ağaç vardır. Ağaca büyük bir afiş asılmıştır. Afişte “Dikkat! Ormanımızda icat yarışması yapılacaktır. En ilginç icadı yapan gurup 500 hindistan cevizi kazanacaktır. Yarışmaya en az altı kişi katılabilir.”  yazmaktadır. Müziğin azalması ile dışardan kavga sesi gelir.)

1. Zeytin       :  Abla bırak o çantayı. O çanta benim.

2. Zeytin       :  Hayır benim. Çantamdan ellerini çek.

1. Zeytin       : Çekmeyeceğim.

2. Zeytin       : Çek dedim sana. Bak  sonra çok kötü olur.

1. Zeytin       : Seni anneme şikayet ederim.

2. Zeytin       : Edemezsin.

1. Zeytin       : Ederim!

2. Zeytin       : Edemezsin!

1.-2. Zeytin   : Ederim. Edemezsin. Ederim.

(Bu şekilde kavga ederek ilanın bulunduğu ağacın önüne kadar çantayı çekiştirerek gelirler. Ablanın gözü ilana takılır.)

Hibrit Bir Drama Dersi Örneği

 

Pandemi süreci son bir buçuk yıl eğitimde, doğal olarak da eğitimin alt bileşenlerinde de çok şeyi değiştirdi ve yeni keşiflere de neden oldu. Okullarda drama eğitmenleri de, drama dersleri ve tiyatro kulübü çalışmaları ile bu değişimden payına düşen keşifleri deneyimliyor. Bu süreçte ben de online pek çok uygulama deneyimi yaşadım.  Pandemi geçtiğinde ve yüz yüze eğitim için gerekli şartlar eskisi gibi olduğunda bazı uygulamalarıma bıraktığım gibi devam edemeyeceğimi düşünüyorum.

Online bazı uygulamaların eğitim süreçlerimize dahil olacağının habercisi olan Karagöz Müze Dedektifi isimli dijital oyunun drama derslerinde nasıl yer alabileceğine dair aşağıdaki örneğe hep birlikte göz atalım.

Konumuz kent kültür ve kentin kültürel hafızası. İki yıl önce bu konu için kullanılan materyaller ve dersin tasarımı aşağı yukarı belliydi. Uygulama da ders saatinde gerçekleşirdi.   Şimdi ise dersin dışında da bu dijital oyun sayesinde ders ile ilişkilendirilebilecek bir deneyim tasarımı yapmak mümkün.

Örnek akış;

1.adım mesaj metni: Merhaba. Seni çok özel bir görev bekliyor. İnsanlar kültürel hafızalarını kaybetmeye başladı ve Karagöz Bursa Kent Müzesinde bu sorunu çözmek için senin yardımını istiyor. Aşağıdaki linke tıklayıp görevi tamamladığında sana bir belge verecek, o belgeyi bana drama dersinde ulaştırmayı unutma.

İlgili link: 

https://www.bursamuze.com/muzemacerasi/story.html

KIRMIZI GÖZ - Oyunla Yazma Serüveni

Aşağıdaki hikaye ONYX rumuzu ile yazan 14 yaşındaki bir oyunbaz tarafından yazılmıştır. BiOyunKur’un eğitsel hedefle kullandığı bir web 2.0 aracı ile oluşturulan kamp alanında bir çadır ve yakında şelalesi olan bir arazi hikayenin çıkış noktası olmuştur.

Hikayeyi oluşturma sürecimiz iki ay devam etmiştir. Her çalışma bir paragraf ilerleyecek şekilde kurgulanmış olup bazen haftada bir gün a-senkron olarak da bir paragraf yazılmıştır. Oyun her buluşmamızın başında hem kelimelere ısınma, hem çalışmaya ısınma, hem de hikayenin sıradaki paragrafını oluşturmak için etkin kullanılmıştır.

Oyunun kullanımına bazı örnekler:

Birinci örnek; Bir şelale fotoğrafı gönderilir. Ardından bu mesaj eklenir. “Emre uyandığında çektiği bu manzara fotoğrafına bakar. Bu fotoğraftaki insanların normalde orda olmadığına adı gibi emindir. Ama fotoğrafta bir bot dolusu insan görür. ..”

İkinci örnek: Evde çoraplardan bir karınca yuvası, fasulyelerden de bir karınca kolonisi yapma görevi, zamana karşı bir oyun görevi olarak verilir. Devamında içinde karıncaların geçtiği paragrafın yazılması istenir.

ONYX ile bu hikayeyi çalışmak çok keyifliydi. Hem oyunlara katılımı, hem de yazma serüveni boyunca motivasyonu hep çok iyiydi. Özellikle strateji oyunlarında çok başarılı sonuçlar aldı. Düşünme ve düşündüğünü eyleme geçirme konusunda sözden çok yazı daha etkili kullandığı bir iletişim aracı oldu.

Oyun Koçu, Nedim Buğral