Pandemi sürecinde keşfimiz
Bioyunkur pandemi sürecinde kurulmuş bir girişimdir. Bu
dönemde zorunlu olarak evde zaman geçiren ve evde geçen bu zamanı iyi
değerlendirmek için rehberlik ihtiyacı duyan çocuklar Bioyunkur ailesine
katılmıştır. Mekanizmamız temelde evi bir deneyim-oyun alanı olarak
değerlendirip, evdeki pek çok oyuncak olmayan eşyayı oyun kurma deneyimine
çeviren hibrit bir programdır. Dijital aygıtların buluşma aracı olarak
kullanıldığı, bazı web.2 araçlarının sağlıklı oyun kurma için araçsallaştırıldığı
bu hibrit program sayesinde, çocuklar bu süreçte evlerinde de keyifli ve
yararlı zaman geçirdiler.
Pandemi süreci bize bir gerçeği de gösterdi: Çeşitli nedenlerle hastanelerde veya evlerinde uzun süre tedavi gören, hastalıkları veya engelleri nedeni ile evden çıkamayan çocuklar da var. Bu çocuklar sadece pandemi sürecinde değil her zaman sağlıklı oyuna ulaşmada sorun yaşayabiliyor. Fark ettiğimiz bu gerçek üzerine, bu çocuklara online sağlıklı oyun oynatma deneyimimizi ulaştırmayı planladık. Böylece oyun iyi gelir sosyal kapsayıcılık programımıza Haziran 2021’de başladık.
Bu alanda yapılan çalışmalara dair bazı alıntılar
Hastanede tedavi gören çocuklar için kaygı ve acı giderici
gibi duygulara odaklanmasını engellemek amaçlı teröpatik oyunlar
hedeflenmektedir. Bu hedef çocuğun kendini güçlü hissetmesini sağlayacak
hikayeler üretmekle gerçekleşmektedir. Çocuğun yaşadıklarıyla ilgili onun
kahramanlaştığı hikayeler en etkili olanıdır.
Hastanede tedavi görmüş çocuklara faydası olacak yaklaşım,
doktor hastane ve tıbbi oluşumlar konulu sembolik oyunlardır. Çocuğa oyuncak
seti verip onunla istediği gibi oynamasına izin verin. Hastanede yatan çocuklar
genellikle bu tür oyuncaklarla oynamaya bayılırlar.
Bu aktivitelerin hepsinde onu kahkahalarla gülmeye teşvik
edin. Kahkahayla gülmenin bağışıklık sistemini güçlendirdiği, endişeyi ve
fiziksel rahatsızlığı azalttığını da unutmayın.
(Aletha Solter-Oyun
Oynama Sanatı, Doğan Kitap)
Hastanelerde çocuklarla oynanan teröpatik oyun çeşitleri
aşağıdaki gibidir:
-Fizyolojik işlevleri etkinleştirici teröpatik oyun,
-Duygusal boşalıma izin veren teröpatik oyun,
-Çocukların işlemlere hazırlanmasında kullanılan eğitimsel
yaratıcı teröpatik oyun,
(Çocuk Kliniklerinde
Terapötik Oyun -
Emriye Hilal YAYAN , Mürşide ZENGİN)
Tedavi sonrası sosyal yaşama ve okula yeniden uyum sağlamak,
sağlık profesyonelleri hakkında olumlu anılar oluşturmak için de oyundan
yararlanılmaktadır.
Yukarıdaki alıntılardan anlaşılacağı üzere, özellikle
hastanede tedavisi devam etmekte olan çocuklar üzerine yayınlanmış makaleler ve
kitaplar bulunmaktadır. Fakat tedavisi evde devam eden veya tedavi sonrası evde
zaman geçirmek zorunda olan çocukların evde oyun oynamaları ile ilgili yapılmış
çalışma yok denecek kadar azdır.
Yukarıda bahsedilen oyun çalışmaları genellikle hastane
hemşireleri, hastane psikolog veya diğer profesyonellerin oyunu işlevsel olarak
kullandığı çalışmalardır. Bu çalışmaları sanat terapistleri, hastane
palyaçoları, masal ya da kahkaha terapistleri gerçekleştirmektedir. Örneğin
Amerik Birleşik Devletleri’nde hastanelerde çocuğu tıbbi tedavilere hazırlamak
için Çocuk Hayat Uzmanı (ÇHU) bulunmaktadır.
Tedavisi Devam Etmekte Olan Çocukların Oyuna Erişimi
Hakkında Bioyunkur Yaklaşımı
Anlamı konusunda çok eski zamanlardan beri çok değişik
görüşler ortaya konulmakla birlikte genel bir tanım olarak oyun, belli bir
amaca yönelik olan ya da olmayan, kurallı ya da kuralsız gerçekleştirilen fakat
her durumda çocuğun isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı, fiziksel, bilişsel,
dil, duygusal ve sosyal gelişiminin temeli olan, gerçek yaşamın bir parçası ve etkin
bir öğrenme sürecidir.
(Akgül ve Öztürk, 2004;
Bilir ve Dönmez, 1995; Hall ve Reet, 2000; Görker, 2001; Topaç, 2004; Yavuzer,
1999)
Unicef çocuk hakları sözleşmesi
madde 31 şöyledir:
- Taraf Devletler çocuğun
dinlenme, boş zaman değerlendirme, oynama ve yaşına uygun eğlence
(etkinliklerinde) bulunma ve kültürel ve sanatsal yaşama serbestçe katılma
hakkını tanırlar.
- Taraf Devletler, çocuğun
kültürel ve sanatsal yaşama tam olarak katılma hakkını saygı duyarak
tanırlar ve özendirirler ve çocuklar için, boş zamanı değerlendirmeye,
dinlenmeye, sanata ve kültüre ilişkin (etkinlikler) konusunda uygun ve
eşit fırsatların sağlanmasını teşvik ederler.
Bioyunkur olarak önceliğimiz oyun oynayacak kadar
enerjisi olan ve zihinsel olarak 6 yaş üstü hazır bulunuştaki çocukların sağlıklı
oyun kurmasına aracılık etmektir. İlerleyen süreçlerdeki hedefimiz ise oyunun
işlevsel olarak kullanıldığı teröpatik hedefli oyunları farklı ihtiyaç
gruplarında alanında uzmanlaşmış oyun kolaylaştırıcı ile gerçekleştirmektir.
Bugüne kadar neler yaptık? İlk deneyimlerimiz.
“Oyun iyi Gelir” sosyal kapsayıcılık projesine Haziran
ayında Löder işbirliği ile başladık. Bugüne kadar 11 çocuğa 20 farklı oyun iyi
gelir uygulaması ile ulaştık. Bu atölyeler çoğunlukla bir ya da iki çocuk
katılımlı buluşmalar biçiminde gerçekleşti. Bu atölyelere katılan çocukların
önemli bir kısmı tedavisi tamamlanmış çocuklardı. Buluşmalarımız Bioyunkur’un oyun
her şeyle felsefesi ile gerçekleşti. Bu felsefeyle basit mutfak ve ev
eşyaları ile oyunlar ürettik, oyuncaklar geliştirdik. Bu uygulamalarda
kuklalarımızı ve kahkaha attıran bazı odaklanma oyunlarımızı bolca kullandık.
Bu arada çocukların oyuna katması ile (bir kız çocuğumuz oyunlarında sürekli
iğne kullanıyor) oyunlarımızın ve kurduğumuz hikayelerin içinde iğnenin
karikatürize edildiği gülmece oyunlar da yer bulmaya başladı. Bioyunkur’un
oyunlarında kullandığı bir web 2 aracını da sembolik oyunla çocukların geride
bıraktığı tıbbi süreci anlamlandırması için kullandık. Bu uygulamadaki hasta
bir köpeğin iyileşmesi için çocuklar evlerinde ev eşyalarıyla, resimlerle köpeği
iyileştirici bir dizi aktivitede bulundu. Başardıkları her bir adımda köpeğimiz
daha iyi oldu. Ve günün finalinde köpeğimizi tamamen iyileştirmeyi başardık.
Tabii bu uygulamalarda bazı keşiflerimiz de oldu.
Mekanizmamızın işe yaraması için her hedef grupta işbirlikçilerimizin projemizi
anlaması, ailelere aktarmasının ne kadar değerli olduğunu fark ettik.
Uygulamaya katılan çocuğun yaş ve tedavi durum bilgisi, daha
önceden etkinliğimize katılıp katılmadığı, çocuğa ait bazı oyun kurmamıza
yarayacak bilgilere sahip olmamız da atölyeye hazırlanırken değerli olmaktadır.
Hedeflerimiz
Löder ile başladığımız işbirliğinin sürdürülebilir olması ve
sürecin iyileştirilerek sürdürülmesini hedefliyoruz. Bunun dışında şu anda bazı
hastane ve dernekler ile oyun iyi gelir uygulamalarımızı daha fazla çocuğa
ulaştırabilmek için görüşmelerimiz devam ediyor.
Sürecin devamında oyun her şeyle kutularımızı da
kullanmaya başlayacağız. Bu kutular odak grubumuza göre değişiklik gösterecek.
Yine odak grupların kendi tedavi süreçlerinde oyunla müdahale edilebilecek
teröpatik oyun uygulamalarımızı da çeşitlendireceğiz.
Bioyunkur kadrosunda profesyonel oyun kolaylaştırıcıları,
medikal danışmanları ve diğer profesyonel bileşenleri ile sürdürülebilirlik en
temel hedefimizdir. Bu alanda uzmanlaşmış bir kadronun sürdürülebilir biçimde
yol alması için de sponsorluk-fon vb. destekler bizim için kilit rol
oynamaktadır. Halen devam ettiğimiz kendi çocuğuna ya da tanıdıklarına bioyun
alarak askıya bioyun koyma uygulamamızı da yaygınlaştırmak istiyoruz.
Son sözümüz
Bioyunkur son bir yılda edindiği deneyimle, oyuna ulaşamayan
çocuklara hibrit oyun oynatma becerisine sahip bir ekiptir. İnternet erişimi olan
her yerde, tedavisi devam etmekte olan her çocuğa coğrafya, zaman engeli
olmaksızın ulaşmamız söz konusudur. Hedefimiz oyun iyi gelir sosyal
kapsayıcılık projemizle, dünya üzerinde pek çok oyun çalışanına, iyi oyunla
oyunla iyi olma haline hizmet etme işinde ilham olmaktır.
Nedim Buğral
Bioyunkur Kurucu Ortağı
2021
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder