Rol Bavulu

Günümüz bireyinin büyürken içinde bulunduğu teknoloji, ebeveyn tutumları, sosyokültürel pek çok öge bizim büyüdüğümüz koşullardan çok daha farklı. Bu farklar da öğrencimiz ile öğrenme yolculuğunda bizim sürekli yeni enstrümanları öğrenmemize-kullanmamıza neden oluyor.

Eğitim süreçlerini oyunla desteklemeyi öğretmenlerle paylaştığımız Eğitmen Wol.1 eğitici eğitimlerinden birinde, değerli bir öğretmen katılımcımız şöyle bir yorumda bulunmuştu: “Ben öğrencilerimle şiir çalışıyorum. Zamanında hokka ve mürekkeple parşömene şiir yazılıyordu, sonraki teknolojilerde daktilo ile yazılırken, ben bilgisayar kullanmaya başladım. Öğrencilerim ise telefonları ile on parmak yazıyor. Bazı öğretmen arkadaşlarım daktilodan başka teknoloji ile şiir yazılması fikrine hala direniyor. Ben ise şu an öğrencilerimin teknolojisi ile çatışmıyorum, teknolojilerine direnmek yerine bu teknolojilerini kullanıp şiir yazmaları ile ilgileniyorum.” Bence bu paylaşım öğrencilerle öğretmenlerin öğrenme yolculuğunda yan yana yürüyebilme becerisi adına çok önemli bir tespit.

Bu yazıda E-ğitmen Vol.1 eğitimimizin üçüncü bölümünde yer alan rol odası içinde paylaştığımız uygulamaları zenginleştirecek rol bavulu uygulamasından bahsedeceğim.

Rol bavulu uygulamalarını tasarlarken Muppet Show’dan yola çıktım. Önce pek çok orta yaş okuyucunun gülümseyerek çocukluk anılarına gidecekleri bu şovu hatırlayalım.

Muppet Show, Jim Henson ve ekibinin televizyonculuk tarihine armağan ettiği harika bir iştir. Programı izleyen herkesin hafızalarında bana bana… bana bana… şarkı ve komik klibi eminim aklındadır. Belki de balkondaki yaşlıların (benim en sevdiğim tipler) şu harika diyaloglarını da hatırlıyor olabilirsiniz.

1'inci ihtiyar: biliyor musun bu show çok daha mükemmel hale getirilebilir.
2'inci ihtiyar: nasıl?
1'inci ihtiyar: tamamen yayından kaldırarak.
(ihtiyarların ikisi birden katıla katıla gülerler)

Hepitopu 120 bölümlük bu Muppet evrenini oluşturan belli başlı diğer tipleri de hatırlayalım:

Tavukları kolların altına alıp onları sıkıştırarak şarkı söyleten Gonzo, eleştirmenlere taş çıkaracak derecede akla gelmedik konuları bulup eleştirebilen Statler ve Waldorf, Pigy'nin olağan üstü kıskançlığının getirdiği inanılmaz güç, programı düzene sokmaya çalışıp hiç bir şey yapamayan ve hatta olayların daha da karışmasına seyirci kalan kurbağa Kermit ve diğer bütün tipler bu unutulmaz Muppet evreninin birer yıldızı.

Ben de Muppet’ten etkilenerek her birinin kendi işlevi olabilecek ve sınıfımda dramatik etkiyi yaratmak için çeşitli karakterleri rol bavuluma koydum. Bakalım bavulumda neler var?

Öğretmenin kendisinin role girmesi: Kurabiyeci Dede karakterim sokağında yaşayan hayvanları besleyen, kurabiye yapmayı seven ve Kızılay’dan emekli, spor yapan yaşlı bir amcadır. Bu role girerken kasket kullanıyorum ve eski bir gözlük takıyorum. Tatlı sert konuşuyorum.

Öğretmenin kukla kullanması: Bademcik sevimli bir yavru köpek, el kuklası. Meraklı. Sürekli soru soruyor ve keşfetmeyi çok seviyor. Denemekten asla vazgeçmiyor, tatlı bir inatçılığı var.

Öğretmenin objelerden karakter yaratması: Termos Baba ve Kupa Kızı karakterleri bir termos ve kupaya pinpon toplarından yapılmış gözlerle birer obje-karaktere dönüşüyor. Termos Baba kupa kızına öğretmekten hoşlanıyor. Kupa kızı ise kim eline alırsa onun hayal ettiği her şeye dönüşebilen özel bir dönüşüm gücüne sahip.

Öğretmenin öğrencileri role sokması: Kurabiyeci Dede’nin ciğer aldığı kasap Ahmet, kupa kızının birlikte yolculuğa çıktığı fil sürüsü. Her çocuk anında role girme becerisine sahip ve öğretmen bu rollere yöneldiğinde role girmeyen öğrenci şimdiye kadar olmadı.

Öğretmenin oyun hamurları, çizgisel karakterlerle hünerlerini sergilemesi: Oyun hamurlarına göz, şapka vb. eklentiler ile oluşturulan karakterler (Hücreler, zaman tünelinde yolculuk yapan süper kahramanlar vb.) öğretmenin rahatlıkla kullanabileceği diğer dramatik etki enstrümanları olarak bavulumuzda yerini alıyor. Ben ayrıca birebir görüşmelerde karşıdaki öğrencimin kağıda çizip konuşturduğu karaktere ben de kağıdıma bir karakter çizip konuşturarak öğrencimin kurduğu oyuna dahil oluyorum.

Öğretmenin teknolojiyi kullanarak prodüksiyon fırsatlarından yararlanması: Bavulda olmayan ama yine öğretmenin dramatik etkiyi arttırabileceği bir enstrüman olarak teknolojik bazı fırsatları cebimize alabiliriz. Eğitmen vol.1 eğitimi rol odası bölümünde verdiğimiz haber bülteni buna ilk örneğimiz. Öğrenciler ekranlarını kapatıyor ve öğretmen haber bültenini sunmaya başlıyor. Hangi öğrencisinin ismini söylerse o ekranını açıyor ve haber bültenine dahil oluyor.

Öğretmen: Evet şimdi Nedim’in vücudundan haber bültenine bağlanıyoruz. Şu anda söz Nedimin gözlerinde. (Mehmet) bize gözden bildiriyor. Evet Mehmet Nedim’in gözleri neler gördü. Bize gördüklerinden bahseder misin?

Muppet evreninden yola çıkıp bir bavul dolusu karakter bize neler katar?

*Ders içinde misafirimiz olabilirler

*Değerler üzerine rol model olabilirler

*Öğretmen – öğrenci, öğrenci – öğrenci arasında verimli köprüler kurabilirler

*Proje çalışmalarımızın, disiplinler arası çalışmalarımızın, eğitimde sanat uygulamalarımızın, sosyal projelerimizin maskotları, motivasyon unsurları olabilirler.

*Sınıf kültürünü zenginleştirmek, öğrenci evlerine misafir olmak, zor konuları konuşmak için güvenli alan yaratmak konusunda bizim en büyük yardımcısı olabilirler.

Bu yazı sizi “bir fikre gebe bıraktı” ise, yola bir bavulu süsleyip dönüştürerek başlayabilirsiniz. Ve bir Muppet evreni yaratmak gibi bir çerçeve ile yola devam ederek marifetiniz, denemeleriniz ve bavulunuzu kullanmaya başladıkça zamanla öğrencilerin de zenginleştirmesi ile artık dramatik etkiyi arttırmak için büyülü bir enstrümana sahipsiniz demektir.